Jongeren ontsnappen aan de realiteit door reality shifting

Vertrek je het liefst vandaag nog naar een andere wereld? Je bent niet de enige. Veel jongeren ontsnappen aan de huidige realiteit door ‘reality shifting’, waardoor ze een mentale droomreis naar hun favoriete bestemming maken. Ze hebben er nood aan om de coronastress even te vergeten. Op sociale media, vooral op TikTok, houden ‘shifters’ elkaar op de hoogte door tips uit te wisselen. Is dit gewoon een grappige TikToktrend of kan het gevaarlijk zijn?
door Martine Hollenberg

Linde ligt als een zeester op haar bed. Het script dat ze zojuist heeft geschreven ligt aan haar linkerzijde. ‘96…, 97…, 98…, 99…, 100…’, telt ze luidop. Het is drie uur ‘s nachts en de volle maan staat aan de donkere hemel. In haar gedachten is ze bijna aangekomen op Zweinstein, de tovenaarsschool van Harry Potter. Maar voor het zover is, moet ze zich nog even beter concentreren.
Het woord reizen staat bij velen sinds maart 2020 niet meer in de Dikke Van Dale. Toch gaven jongeren tijdens de pandemie toe aan hun Wanderlust en maakten ze de droomreis van hun leven door reality shifting. Mensen die hun geest verplaatsen naar een andere wereld, ook wel shifters genoemd, schommelen eigenlijk tussen slapen en wakker zijn. De toestand doet de grote sprookjesfans afreizen naar het kabouterbos en de fantasyfreaks naar de elfenwereld.
Als shifter mag je dus zelf bepalen waar je wil belanden, maar van alle bestemmingen is Zweinstein het populairst. De trend om je gedachten naar deze plek af te laten dwalen, is voornamelijk ontstaan door de hashtag #dracomalfoy op het sociale mediaplatform TikTok, waar korte video’s worden gemaakt en gedeeld. De filmpjes verheerlijken Draco Malfidus (Malfoy), de pestkop en vijand uit de populaire Harry Potter-filmreeks. TikTokkers vertellen hoe je door te shiften jezelf kan verplaatsen naar een andere wereld en letterlijk in de armen van de charmante Malfidus kan belanden.
Ook Potterhead Linde (17), die verder liever anoniem blijft, wist haar hart te laten veroveren door de Harry Potter-hype op TikTok in combinatie met reality shiften. ‘Tijdens de zomervakantie ben ik ermee begonnen, midden in de coronacrisis. Ik scrolde wat op TikTok tot er een video voorbijkwam van mensen die een mentale reis maakten naar hun favoriete bestemming. Dát wilde ik ook. Ik ben op onderzoek gegaan en uiteindelijk heb ik het zelf gewoon geprobeerd.’

Script
Het script, dat de shifters door hun reis heen leidt, schrijven ze meestal zelf. Dat doen ze door middel van een stappenplan op het moment dat ze wakker zijn. De werking hiervan is simpel: als ze dit script schrijven, denken ze aan de plek waar ze het liefst willen zijn en zetten ze hun gedachten op papier. Linde vertelt dat ze haar script graag in het Engels schrijft, in plaats van in het Nederlands. ‘Ik heb alle Harry Potter-boeken in het Engels gelezen. Ik kan mezelf veel beter uitdrukken in die taal. En daarnaast, als ik mijn script in het Nederlands zou schrijven, moet ik alle namen en termen eerst vertalen.’ Diegenen zonder verbeeldingskracht hoeven overigens niet bij de pakken neer te zitten. Er staan namelijk gewoon voorgekauwde scripts op het internet, zodat je in de voorbereiding verder geen moeite meer hoeft te stoppen.
De kranten staan er momenteel vol van: de situatie waarin we momenteel leven heeft veel impact op jongeren. Reality shifting blijkt een nieuw soort escapisme te bieden. Vincent Croes, masterstudent Psychologie aan de Vrije Universiteit Brussel, verdiepte zich in de trend. Hij legt uit waarom jongeren hun geest en hele wezen verplaatsen naar andere plekken. ‘Veel mensen vinden het moeilijk om met stressvolle gebeurtenissen om te gaan. De gedwongen isolatie als gevolg van de pandemie is daar een goed voorbeeld van. Vanuit een beschermingsmechanisme wensen jongeren te ontsnappen aan de realiteit. Op zich kan dit best een positief effect hebben op de mentale gezondheid. Wie goed voor de geest zorgt, zit lekkerder in zijn vel, heeft minder stress en staat over het algemeen positiever in het leven.’

Linde geeft aan dat het fijn is om even naar een coronavrije wereld te springen: ‘Plots bevind ik me in een Harry Potter-walhalla of loop ik tussen de doolhoven in de film The Maze Runner. Op die manier ontsnap ik even aan de dagelijkse coronasleur.’
Meestal gebruikt Linde de Raven Method. Ze ligt dan gewoon op haar bed in een soort zeesterhouding, terwijl ze telt van nul tot honderd. Ondertussen beluistert ze zogenaamde subliminal audio’s. Deze speciale muziek bevat verborgen boodschappen, wat het makkelijker maakt om sneller in bijvoorbeeld Zweinstein terecht te komen. Als Linde bijna bij de honderdste tel is, blijft er eigenlijk nog maar één stap over om het shiften te laten lukken: zo hard mogelijk denken aan Hermelien Griffel, Ron Wemel en Harry Potter.
Shiften doet misschien denken aan lucide dromen. Dat is een fenomeen waarbij mensen door middel van training hun dromen controleren. Croes maakt een duidelijk onderscheid tussen de twee. ‘Bij reality shifting wordt de realiteit veranderd en verplaats je jezelf naar een parallel universum, waarover je niet noodzakelijk de controle hebt’, verduidelijkt hij. ‘Bij lucide dromen kan je elke realiteit ervaren die je maar wil, omdat je alles zelf kunt bepalen.’

Dissociatie
Reality shifting blijkt niet enkel rozengeur en maneschijn. ‘Jezelf verplaatsen naar een andere wereld kan als aangenaam of zelfs magisch aanvoelen. Daarna is het normaal gezien geen probleem om met beide voeten op de grond te landen in de echte wereld, maar in uitzonderlijke gevallen lukt dit shifters niet. In de zelfbedachte wereld is hun zelfbeeld opeens wél goed en bevinden ze zich in een veilige omgeving. Dit kan  moeilijk zijn om los te laten. Het grote contrast met de realiteit kan in extreme gevallen leiden tot dissociatie. De persoon staat dan even los van zichzelf en zijn gedachten’, verklaart Croes. ‘Uiteindelijk is shiften op zich niet gevaarlijk, maar te vaak ontsnappen kan wel een teken zijn dat de persoon in kwestie nood heeft aan hulpverlening’, voegt hij nog toe.