Dwars door Nederland, tussen Zeeland en Overijssel, loopt een strook van gemeenten waar religie de hoofdrol speelt. In deze regio – die de Bijbelgordel wordt genoemd – wonen vooral streng gereformeerde protestanten. Ze gaan nog elke zondag drie keer naar de kerk, bidden voor elke maaltijd en lezen dagelijks de Bijbel.
door redactie Erasmix – foto’s Fleur Maselis & Myrthe Higgins
Uit cijfers van het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat steeds meer Nederlanders afstand nemen van de kerk en op zoek gaan naar andere gemeenschappen en vormen van zingeving. Het aantal Nederlanders dat zichzelf identificeert met het protestantisme daalde van 15 procent in 2019 naar zo’n 13 procent in 2023. Hieronder kun je zien waar de bijbelgordel zich situeert.
Leven in de Bijbelgordel
Ondanks een daling van het aantal gelovigen, zijn er nog steeds veel mensen die hun leven aan religie wijden. In de Bijbelgordel wonen betekent vaak leven in een hechte, religieuze gemeenschap waar tradities van groot belang zijn. Dat bevestigt Joline Sperling (21). Ze groeide op in Goedereede – op het eiland Goeree-Overflakkee net over de grens met België – en studeert nu Klassieke harp in Den Haag: “Ik hecht steeds meer waarde aan de gemeenschap en de kerk waar ik naartoe ga. Ik vind het heel belangrijk om contact te hebben met andere gelovigen en samen te bidden.”
Sperling beseft dat ze in zekere mate wel geïsoleerd leeft: “Al vind ik het mooi om zo het geloof te behouden. Als je alleen in je eigen bubbel leeft, sta je niet open voor kritiek en vragen die je aan het denken zetten. En net die kritiek en die denkvragen zijn belangrijk om je geloof te versterken en echt te weten waar je voor staat.”
Myrthe Stienstra, junior onderzoekster aan de universiteit van Utrecht, merkt op dat leven in zo’n religieuze bubbel niet altijd negatief hoeft te zijn. “De Kerk zorgt ook voor sociale verbondenheid”, zegt ze. “Al stellen mensen die in de Bijbelgordel wonen hun kleine wereldje vaak boven de wereld eromheen.”
Authentiek geloof in een moderne wereld
De invloed van de moderne samenleving is onvermijdelijk. Veel jonge mensen verlaten de Bijbelgordel voor studies of werk en worden geconfronteerd met een diversiteit aan levensstijlen die haaks staan op hun religieuze opvoeding.
Joline Sperling groeide op in de Bijbelgordel, maar woont momenteel in Delft, terwijl ze studeert in Den Haag. Ook zij heeft het soms moeilijk: “Thuis doen we normaal niets op zondag, hier in Delft kan ik eventueel gaan sporten of gaan winkelen. Het is moeilijk om dan voor jezelf te beslissen wat je behoudt van je waarden en wat je anders gaat doen.”
Hoewel ze nu in een grote stad woont, blijft ze trouw aan haar geloof en gaat ze nog steeds iedere zondag twee keer naar de kerk.
Traditionele kleding
De orthodox-reformatorische gemeenschappen hechten nog veel waarde aan traditionele kleding en gewoontes. “Tot voor kort waren veel dorpen op zondag volledig afgesloten voor de kerkdiensten”, zegt een horeca-uitbater uit Sint-Annaland. “In sommige dorpen gaan kerkgangers op zondag zelfs nog volledig in het zwart gekleed.” Die mensen trekken naar zogenaamde zwartekousenkerken. Dat zijn kerken van orthodox-gereformeerden waar nog zeer strenge regels gelden met betrekking tot kleding en vroomheid. Op de foto van Marcel van den Bergh hieronder leer je meer over die traditionele kledij bij de protestanten.
Oud Gereformeerd
Ellen Stok is 85 jaar en woont in Sint-Annaland in de Nederlandse provincie Zeeland. Ze kwam twintig jaar geleden als katholiek wonen in een grotendeels protestants gereformeerd dorp. “Ik ben katholiek, maar ik ga niet meer naar de kerk. Vroeger wel, tot ik een jaar of twintig was. Ik ben nu 85 en ik heb er niets meer te zoeken, het verrijkt mijn leven niet meer.”
“Ik vind dat je moet kunnen doen wat je zelf wil.”
Ellen Stok
inwoner van de Bijbelgordel
In de omgeving is bijna iedereen Oud Gereformeerd. Ook al zijn ze met velen, Ellen voelt geen druk om zich te bekeren: “Ik vind dat je moet kunnen doen wat je zelf wil. Als jij op zondag drie keer naar de kerk wil gaan, is dat prima. Vroeger was dat ook nog eens doordeweeks, maar nu niet meer. Dat komt – denk ik – omdat er niet genoeg priesters zijn om de kerken te bedienen. Het komt weleens voor dat de kerkdiensten niet kunnen doorgaan omdat er geen priesters of kerkleiders te vinden zijn.”
Volgens Stok is het geloof onder ouderen nog steeds heel streng, maar bij jongeren niet meer. “Ze willen dat niet meer. Ze mogen op zondagen niet zwemmen, niet naar de radio luisteren, geen televisie kijken, niet eens op hun telefoon kijken. Ze mogen helemaal niets.” Ze beaamt wel dat er een gevoel van isolatie is door in de Bijbelgordel te wonen, al vind ze dat niet erg: “Ik doe mijn eigen ding hier en de gereformeerden doen ook wat zij willen. Ik hou rekening met hen en zij met mij.”
Meer verhalen
Op zoek naar de Belgische friet
Alles wat je wou weten over elektrische wagens
Materuni Coffee: duurzame koffie helpt plaatselijke bevolking