7 november 2024

Tim Pauwels: “vaak is mijn rol die van bemiddelaar, dat is de eerste taak van de ombudsman”

Tim Pauwels was de eerste gast in de reeks Masters of Media van dit academiejaar. Hij blikte terug op de zes jaar die hij als ombudsman voor de openbare omroep werkte. Hoewel Pauwels niet was gekomen om een verhaal te vertellen over beroepsethiek, gaf hij wel een stem aan de kritiek die hij soms in zijn mailbox ontvangt.
Tekst en foto’s: studentenredactie Erasmix

“77 procent van de klagers zijn mannen, iets wat mij verbaasde… maar mijn vrouw niet.” Zo begon Tim Pauwels aan een zeer interessante lezing over zijn carrière. Pauwels kreeg als ombudsman veel klachten in zijn mailbox. Die kwamen vooral van oudere mensen, maar jongeren uiten hun kritiek natuurlijk minder snel per mail. Ter illustratie van de pijnpunten in de verslaggeving, creëerde Pauwels een type-klager die hij ‘Lucien’ noemde. Lucien is een witte, laaggeschoolde man. Hij twijfelt over de media, maar is dan ook weer geen echte afkraker van traditionele media. Lucien voelt zich niet gezien, niet begrepen. Kort gezegd: hij wil de media wel geloven, maar hij wil zich ook gehoord voelen. Daarom sturen mensen zoals Lucien -en vele anderen- mails naar de ombudsman. “Lucien vindt dat de VRT van hem is, hij betaalt er belastingen voor. Hij wil in contact kunnen treden met VRT, dus mailt hij naar de ombudsman.”

Identificatie en intuïtieve signalen
De identificatie met verschillende groepen en het begrijpen van hun standpunten is belangrijk volgens Pauwels. Lucien kan zich niet echt herkennen in een nieuwsbericht dat gefocust is op jongeren. Ook berichten die zijn gewoontes of taalgebruik bekritiseren, maken hem boos. Hij voelt zich vaak veroordeeld zonder dat er veel begrip wordt getoond.
Het intuïtieve, of het gevoelsmatige, is volgens Pauwels nog veel belangrijker dan het rationele aspect: “Lucien moet niet het referentiepunt zijn voor de journalistiek. Je hoeft niet uitsluitend aan hem aandacht te besteden, maar je moet wel rekening houden met het diverse publiek. Mensen moeten zich gerepresenteerd voelen. Ik zeg niet dat Lucien gelijk heeft. Ik geef zijn argumenten en analyseer ze.”

Mensen wíllen vertrouwen
Dat veel mensen kritisch zijn, puur om kritisch te zijn, klopt niet volgens Tim Pauwels. Hij denkt dat mensen heel graag kunnen zeggen dat ze het nieuws vertrouwen. Maar een grote groep, waar ‘Lucien’ deel van uitmaakt, twijfelt. “Hoe gepolariseerder de samenleving, hoe minder groot het vertrouwen in de pers is”, zegt Tim Pauwels. “Het lijkt erop dat tegenwoordig meer mensen het nieuws vertrouwen omdat het opleidingsniveau stijgt. Meer hoogopgeleiden betekent meer vertrouwen in wetenschap, meer kennis van de geschiedenis en ook meer vertrouwen in de journalistiek.”
“Er is meer vertrouwen in de media dan velen denken. We moeten er gewoon voor blijven zorgen dat alle vragen beantwoord worden en dat mensen zich gezien voelen. Doe als journalistiek niet te snel uitspraken over ‘alle mannen’ of ‘alle blanken’.” 

Journalistiek werk
Na een carrière die begon als journalist bij VT4 en later VTM en VRT vond Tim Pauwels het heel interessant om als ombudsman aan de slag te gaan. Het werk verschilde wel heel erg, zo vertelde hij zelf. Al deed hij als ombudsman ook soms journalistiek werk, zo moest hij bijvoorbeeld veel research verrichten om sommige vragen te kunnen beantwoorden. Niet alle kritiek die in de mailbox van Pauwels belandde, vond hij terecht. Maar luisteren naar de stem van het publiek, blijft voor hem heel belangrijk: “Vaak was mijn rol die van bemiddelaar, dat is de eerste taak van de ombudsman.”