Slechts één op vijf wordt betrapt: hoe verhogen we de pakkans van dronken bestuurders?

In België blijft alcoholgebruik op de weg een groot probleem: een kwart van de verkeersongevallen wordt hieraan gelinkt. Volgens cijfers van het Instituut voor Verkeersveiligheid (VIAS) wordt slechts één op de vijf overtreders betrapt. Hoewel dit cijfer in lijn ligt met het Europese gemiddelde, is het relatief laag. Hoe kunnen we deze pakkans verhogen?

“Over het algemeen wordt ongeveer één op de vijf chauffeurs binnen een jaar gecontroleerd”, zegt Kishan Vandael Schreurs van VIAS. Hij benadrukt het belang van zowel de objectieve als subjectieve pakkans. De eerste betreft de daadwerkelijke kans op een controle, terwijl de tweede verwijst naar het gevoel van potentiële controle op elk moment. “Als bij een feestje wordt gewaarschuwd voor controles in de omgeving, kan dit al een preventief effect hebben.”

Kat-en-muisspel
Om de objectieve pakkans van rijden onder invloed te vergroten, voert de politie regelmatig alcoholcontroles uit. “Elke maand organiseren we een uitgebreide controleactie. We zijn creatief, omdat bestuurders onze vaste controlepunten kennen en ontwijken”, zegt Mathieu Caudron, hoofdinspecteur van de Leuvense politie.
In de afgelopen jaren zijn de controlepunten dan wel regelmatig verplaatst, toch blijft het een kat-en-muisspel. Moderne navigatie-apps zoals Waze en Coyote houden automobilisten voortdurend op de hoogte van politiecontroles. Dit stelt hen in staat om routes te vermijden waar ze mogelijk betrapt kunnen worden.

Zware sancties
De gevolgen van rijden onder invloed zijn niet mals. Afhankelijk van de ernst van de overtreding kan dit leiden tot het intrekken van het rijbewijs en aanzienlijke geldboetes. Voor recidivisten geldt een nog strengere maatregel: het opleggen van een alcoholslot. Dit is een ademtest die voorkomt dat de motor start als er alcohol wordt gedetecteerd.
Een aanpak met veel potentieel, zo klinkt het bij VIAS. “Ik denk dat het een goed plan is om mensen vrijwillig de kans te geven het te installeren”, zegt Vandael Schreurs. “Maar bij zware overtredingen of recidive kan het toch beter een verplichting zijn.”

Alcoholslot versus rijbewijsslot
Nog effectiever is volgens hem een rijbewijsslot: “In tegenstelling tot een alcoholslot is een rijbewijsslot eenvoudiger te implementeren en bedoeld om te controleren of iemand op dat moment nog gerechtigd is om te rijden.” Bij een algemene verplichting van het rijbewijsslot kan dus worden gecontroleerd of iemands rijbewijs is ingetrokken. Dat gebeurt bij mensen die onder invloed hebben gereden en geen alcoholslot hebben gekregen.

Het breed inzetten van deze technieken zal niet snel gebeuren. “Alles bij elkaar zou de prijs van een alcoholslot rond de 4.000 euro liggen”, zegt Vandael Schreurs. Die kost zal dalen met de verplichte installatie van een aansluiting voor zo’n slot in alle nieuwe Europese auto’s vanaf deze zomer. “Toch mogen we niet uit het oog verliezen hoeveel systemen beschikbaar gesteld moeten worden en hoeveel begeleiders ondersteuning moeten bieden.”