Corona versnelt mobiliteitsshift in Brussel

Twee jaar geleden leek het onmogelijk in Brussel: parkeerplaatsen die ingenomen worden door terrassen, fietsers die wat meer plaats krijgen in het verkeer. Hoewel de meeste van deze mobiliteitsveranderingen tijdelijk zijn, wil het Brussels Gewest voor 75% van die fietspaden in de nabije toekomst toch een definitieve vergunning aanvragen. Dat is een werk van lange adem want straten heraanleggen gebeurt niet in een-twee-drie.
door Jaani De Koker en Hendrik Van Wonterghem

‘Het is een project van minstens vijf jaar’, waarschuwt BRUZZ-journalist Tim Gatzios. Voor andere veranderingen, zoals de alternatieve invulling van parkeerplaatsen, liggen de kaarten anders. ‘Die parkeerplaatsen verdwijnen niet zomaar. De tijdelijke terrassen gaan weg na de zomer’, zegt Gatzios. Verschillende Brusselse gemeenten willen die parkeerplaatsen volgende zomer wel opnieuw invullen als terrassen. ‘Zolang die ruimtes fysiek niet veranderen, blijft het afwachten of die beloftes waargemaakt zullen worden. Horecazaken mogen binnenkort ook binnen mensen ontvangen, wat de nood aan terrassen misschien vermindert.’

Beleving koppelen
Volgens Brussels landschapsarchitect Steven Goossens is er voor veranderingen op lange termijn meer nodig dan suggestiestroken voor fietsers en enkele terrasjes. ‘Om meer mensen te voet of op de fiets te krijgen, heb je propere straten nodig.’ In de praktijk gaat dat voor Goossens veel verder dan enkel ruimtelijke ordening. ‘Het is interessant om aan al die projecten ook het visueel aantrekkelijke, zoals een duurzame beplanting en ontharding, te verbinden. Een fietsroute mag soms iets langer zijn, maar er moet een beleving aan gekoppeld worden. In Nederland en Denemarken houden fietsplannen daar wel rekening mee, bij ons is het nogal rechttoe rechtaan.’
Gatzios sluit zich daar volledig bij aan. ‘Brussel zou in de toekomst meer moeten kijken naar zulke landen.’ De Brusselse regering wil de komende jaren alvast duizenden parkeerplaatsen verwijderen. ‘Als je parkeren minder aantrekkelijk maakt, wordt andere ruimtelijke ordening aangenamer’, zegt Gatzios. ‘Het is een logisch gevolg dat stoepen dan comfortabeler worden, wat wandelen weer aantrekkelijker maakt. Parkeerplaatsen schrappen geeft ook meer ruimte aan fietsers, die geen schrik meer hoeven te hebben voor openzwaaiende deuren.’

Strijd om parkeerplaatsen
Toch worden die initiatieven niet door iedereen op luid applaus onthaald. Zo werd begin maart dit jaar in de Marollen de helling aan het Justitiepaleis afgesloten en autovrij gemaakt. De plaatselijke handelaars heropenden al tweemaal eigenhandig de helling. ‘Zonder die parkeerplaatsen komen de klanten niet meer tot aan onze winkels’, klinkt het. Goossens begrijpt het ongenoegen van de handelaars. ‘Er moet eerst een goede analyse komen van wie die parkeerplaatsen gebruikt. De helling is aantrekkelijk om er een park van te maken, want in een ideale wereld verbindt ze de Marollen met de bovenstad.’

Intermodaal systeem
‘De oplossing is relatief simpel’, sluit Goossens af. ‘De auto hoeft niet in de verdomhoek gezet te worden. Het is een en-en-verhaal.’ Concreet wijst de landschapsarchitect op het belang van een intermodaal systeem, waarbij meerdere vervoersmiddelen gebruikt worden. ‘Van fiets op metro of trein voor lange afstanden, maar ook van auto op de metro naar het centrum.’ In Duitse steden is dat vanzelfsprekend, in Brussel veeleer een uitzondering. ‘Er zijn een paar overstapparkings, zoals die aan Coovi-Ceria, maar niet voldoende om iedereen zonder auto naar het centrum te krijgen.’