Phara de Aguirre: ‘Je kunt als journalist niet genoeg werelden kennen’

VRT-journaliste Phara de Aguirre was de eerste gast in de reeks Masters of Media die de opleiding Journalistiek van de Erasmushogeschool Brussel jaarlijks organiseert. De Aguirre praatte over haar carrière en gaf de studenten een inkijk in de coulissen van een van haar spraakmakende programma’s ‘Vijf jaar hier’, een programmareeks over wat migratie met mensen doet.
door redactie foto’s Lieselotte Van Hemelrijck, Patrick Pelgrims, Guy Delforge

Phara de Aguirre is een krak in haar vak, maar een bescheiden vrouw. ‘Als journalist ben je eigenlijk nooit een “master”, maar ben je je hele leven een leerling’, zegt ze. ‘Zelfs een topjournalist leert heel zijn leven bij.’
Phara de Aguirre studeerde Pedagogische Wetenschappen aan de KU Leuven en werkte daarna zes jaar aan die universiteit. Tijdens de vele gebeurtenissen in 1989 in Oost-Europa – denk aan opstanden in Hongarije, de val van de Berlijnse muur, Polen – besefte ze dat ze niet voor eeuwig achter een bureau wou blijven zitten. Ze wou iets doen waar ze echt bij kon zijn.

Journalistenexamen
Midden jaren ‘90 kon je bij de VRT alleen als journalist aan de slag als je slaagde in het gevreesde journalistenexamen dat bestond uit vijf proeven. ‘Voor de eerste proef waren we met 1.500 en kregen we dertig trefwoorden, waar we telkens drie dingen over moesten zeggen’, vertelt de Aguirre. ‘Wie meer dan vijftig procent had, mocht naar de tweede proef: stemtesten in een studio. Ik kreeg hiervoor code B, niet perfect, maar voor verbetering vatbaar. Voor de derde proef moesten we een tekst samenvatten die werd voorgelezen. De vierde proef bestond uit het vertalen van artikels uit het Frans, Duits en Engels naar het Nederlands. De vijfde ronde was de juryronde. Het examen liep van januari tot juni.’

Phara de Aguirre weet als geen ander dat je leven en werk soms door het toeval bepaald worden. ‘Ik ben bevallen tussen de derde en de vierde ronde’, zegt ze. ‘Als die bevalling slecht gevallen was, had ik hier nu niet gestaan.’ Tegen haar verwachtingen in slaagde Phare de Aguirre voor het examen. Ze verwachtte toen een telefoontje met een jobaanbieding bij de VRT, maar in de plaats daarvan belandde ze op een reservelijst met 39 anderen die ook geslaagd waren voor het examen.

Radio Donna
‘Mijn eerste job bij de VRT was bij Radio Donna waar ze in 1992 een eigen nieuwsredactie wilden samenstellen,’ zegt de Aguirre. Na een jaar werd de eigen redactie van Donna opgedoekt en mocht de Aguirre naar de “echte” nieuwsredactie van de VRT om er het nachtnieuws te brengen. ‘Ik deed dit als halftijdse job, want ik werkte ook op het Koninklijk Commissariaat voor Migrantenbeleid. Ik moest uiteindelijk kiezen tussen werken voor het nachtnieuws of verder werken op het commissariaat en koos op het allerlaatste moment uiteindelijk voor dat laatste. Ik dacht dat ik daarmee mijn kans verknoeid had om ooit nog bij de VRT te werken en hoorde een jaar lang niets meer van hen.’

In 1994 begon de VRT met het duidingsprogramma Terzake. De Aguirre mocht hier samen met vier andere journalisten aan de slag: ‘Ik begon als deskredacteur en moest vooral doorlezers maken en beelden bekijken. Na een tijd mocht ik dan naar buiten om reportages te maken en mocht ik ook naar het buitenland.’ De jaren nadien werkte de Aguirre onder meer voor het Journaal, Koppen, Panorama en De Afspraak. Ze maakte vanaf 2008 ook een tijd haar eigen praatprogramma, Phara op Canvas.

Zwak voor immigratie
‘Het meest intense project waar ik aan heb gewerkt is Vijf jaar hier’, zegt de Aguirre. Dat is een programma waarin de journaliste vijf jaar lang achttien vluchtelingen volgde in hun dagelijkse bezigheden en belangrijke momenten in hun leven. Immigratie is een thema dat Phara de Aguirre na aan het hart ligt. Haar Spaanse vader werd samen met zijn twee broers in 1937 naar België geëvacueerd omwille van de Spaanse burgeroorlog. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de rest van de familie naar België.
De Aguirre heeft ook nog plannen voor een volgende reeks: ‘Ik zou graag nog een programma maken over huwelijksmigratie. Het is een fenomeen dat ik beter wil leren begrijpen. Ik voel dat ik bedenkingen heb bij huwelijksmigratie en wellicht komt dat doordat ik er nog niet genoeg over weet.’ 

Aan het eind van haar gastcollege werd Phara de Aguirre gevraagd wat haar advies is voor jonge journalisten. ‘Als ik zou herbeginnen, zou ik geschiedenis en talen studeren’, antwoordde ze. ‘Nu is het een ander tijdperk en moet je meer mee zijn met de nieuwe technologie. Toekomstige journalisten komen in een andere wereld terecht; je moet eerder technologisch sterk zijn en stukken zo snel en goed mogelijk brengen, maar je kan geen werelden genoeg kennen.’